Problemy z koncentracją – ZA

Dzieci z zespołem Aspergera są często nieskoncentrowane na zadaniu, rozpraszane przez bodźce wewnętrzne; są bardzo zdezorganizowane; mają trudności z poświęcaniem uwagi temu, co się dzieje w klasie (często nie można powiedzieć, że są one słabo skoncentrowane – ich koncentracja nosi raczej znamiona „dziwaczności”. Dziecko z zespołem Aspergera nie jest w stanie określić poziomu istotności poszczególnych zagadnień [Happe, 1991], skupia więc uwagę na mało znaczących bodźcach); ma skłonność do wycofywania się do swoich skomplikowanych światów wewnętrznych w sposób znacznie intensywniejszy niż typowe „śnienie na jawie” – dziecko takie ma również trudności z uczeniem się w grupie.
Wskazówki dydaktyczne
• Aby dziecko z zespołem Aspergera mogło efektywnie funkcjonować na gruncie szkolnym, wymaga zapewnienia niespotykanie rozbudowanej, sformalizowanej struktury zewnętrznej. Zadania powinny zostać rozbite na małe jednostki – nauczyciel powinien również często przekazywać informacje zwrotne oraz zalecać zmianę kierunku myślenia;
• Dzieci z poważnymi problemami z koncentracją odnoszą korzyści z uczestniczenia w sesjach nauki o określonym czasie trwania. Pomaga im to zorganizować się. Praca w klasie, która nie zostanie wykonana przed upływem określonego terminu (lub taka, która zostanie wykonana bez zaangażowania) musi zostać wykonana w trakcie czasu wolnego dziecka (np. w trakcie przerwy czy w ramach czasu przeznaczonego na zajmowanie się obszarami szczególnych zainteresowań). Dzieci z zespołem Aspergera mogą być niekiedy uparte; potrzebują zdecydowanego określenia oczekiwań oraz ustrukturalizowanego programu, który nauczy je przestrzegać reguł – dzięki takim krokom następuje dodatnie wzmocnienie (tego rodzaju program motywuje dziecko z zespołem Aspergera do efektywnego działania, wzmacniając w ten sposób poczucie własnej wartości oraz obniżając poziom stresu, ponieważ dziecko postrzega siebie jako osobę kompetentną);
• W przypadku dzieci cierpiących na zespół Aspergera uczących się w klasach integracyjnych niski poziom koncentracji, wolne tempo wykonywania zadań oraz poważny brak organizacji mogą sprawić, że konieczne okaże się zmniejszenie obciążenia dziecka pracą domową / pracą w klasie lub zapewnienie mu dodatkowej struktury, w ramach której dziecko nadrobi zaległe zadania wykonywane w klasie czy w domu (niektóre dzieci z zespołem Aspergera są do tego stopnia niezdolne do skoncentrowania się, że staje się to powodem nadmiernego stresu rodziców oczekujących, że co wieczór będą spędzać kilka godzin próbując przebrnąć wraz z dzieckiem przez zadania domowe).
• Posadź dziecko z zespołem Aspergera w przedniej części klasy i często kieruj doń bezpośrednie pytania, które pomogą mu skupić uwagę na prowadzonej lekcji.
• Opracuj wraz z dzieckiem jakiś niewerbalny sygnał (np. delikatne klepnięcie w plecy) stosowany w momencie, gdy traci ono koncentrację.
• Jeżeli stosowany jest system „dobrego kolegi”, to posadź dziecko obok „dobrego kolegi”, tak by mógł on przypominać dziecku z zespołem Aspergera o konieczności ponownego skupienia uwagi na zadaniu czy też o wymogu słuchania nauczyciela.
• Nauczyciel musi aktywnie zachęcać dziecko z zespołem Aspergera do opuszczania świata swoich wewnętrznych myśli / fantazji i ponownego koncentrowania się na świecie realnym. Jest to nieustanna batalia, ponieważ dziecko wierzy, że komfort owego wewnętrznego świata jest znacznie atrakcyjniejszy niż cokolwiek w świecie rzeczywistym. W przypadku małych dzieci ustrukturalizowane muszą zostać nawet zabawy dowolne, ponieważ dzieci mogą tak bardzo pogrążyć się w samotnych, zrytualizowanych fantazjach, że stracą kontakt z rzeczywistością. Zachęcanie dziecka z zespołem Aspergera do zagrania w grę planszową z jednym lub z dwojgiem rówieśników, gdy pozostaje ono pod stałym nadzorem, nie tylko pozwala nadać zabawie strukturę, lecz również daje okazję do ćwiczenia umiejętności społecznych.