Ograniczony zakres zainteresowań – ZA

Źródło: Karen Williams “Zrozumieć ucznia z zespołem Aspergera: wskazówki dla nauczycieli” – (program”Choroby rzadkie bez tajemnic”).
Dzieci z zespołem Aspergera znajdują sobie ekscentryczne, absorbujące zajęcia lub oddają się dziwacznym, intensywnym fiksacjom (niekiedy obsesyjnie zbierają nietypowe przedmioty). Mają one skłonności do nieustannego „dawania wykładów” dotyczących obszarów zainteresowań; zadawania powtarzających się pytań związanych z zainteresowaniami; mają problemy ze zrezygnowaniem z niektórych pomysłów; podążają za swymi skłonnościami niezależnie od wymagań zewnętrznych, a niekiedy odmawiają uczenia się czegokolwiek, co wykraczałoby poza ich ograniczone pole zainteresowań.

Wskazówki dydaktyczne

• Nie pozwalaj dziecku z zespołem Aspergera na nieustanne dyskutowanie i zadawanie pytań związanych z wyizolowanymi obszarami zainteresowań. Ogranicz takie zachowania przeznaczając na nie konkretną porę dnia – czas, gdy dziecko będzie mogło rozmawiać na ten temat. Przykład: Dziecko z zespołem Aspergera, które uwielbiało zwierzęta i zadawało niezliczone pytania związane z klasowym żółwiem wiedziało, że mogło zadawać te pytania tylko w czasie przerw. Stało się to częścią jego codziennej rutyny – chłopiec szybko nauczył się powstrzymywać, gdy zaczynał zadawać tego rodzaju pytania w innych porach dnia.
• Stosowanie pozytywnego wzmocnienia selektywnie skoncentrowanego na promowaniu pożądanego zachowania jest jedną z najważniejszych strategii pomocy dziecku z zespołem Aspergera (Dewey, 1991). Dzieci te reagują na komplementy (np. w przypadku upartego zadawacza pytań nauczyciel może stale chwalić go, gdy tylko przestaje je zadawać i gratulować mu, że pozwala innym mówić). Dzieci te powinny być również chwalone za proste, oczekiwane od nich zachowania społeczne, które w przypadku pozostałych dzieci uważane są za normalne.
• Niektóre dzieci z zespołem Aspergera nie będą chciały wykonywać zadań wykraczających poza ich obszar zainteresowań. W związku z wykonaniem zadań szkolnych należy w sposób stanowczy określić oczekiwania. Dziecku z zespołem Aspergera należy w bardzo dobitny sposób wyjaśnić, że to nie ono sprawuje kontrolę, jak również że musi ono przestrzegać określonych reguł. Jednocześnie należy jednak wychodzić dzieciom naprzeciw dając im okazje do zajmowania się ich indywidualnymi zainteresowaniami.
• W przypadku szczególnie opornych dzieci początkowo konieczne może okazać się indywidualizowanie wszystkich zadań poprzez dostosowywanie ich do zainteresowań dziecka (np. gdy interesuje się ono dinozaurami, zaoferuj takie zdania gramatyczne, matematyczne zadania z treścią, zadania związane z ortografią i czytaniem, które będą wiązać się z dinozaurami). Stopniowo wprowadzaj tematy inne niż związane z dinozaurami.
• Uczniowie mogą otrzymywać zadania, które łączą ich zainteresowania z omawianym tematem. Np. w trakcie zajęć z nauk społecznych dotyczących konkretnego państwa dziecko obsesyjnie zainteresowane pociągami może zostać poproszone o przeprowadzenie analizy sposobów transportu wykorzystywanych przez mieszkańców tego kraju.
• Wykorzystaj fiksację dziecka jako sposób na poszerzenie jego zakresu zainteresowań. Np. w trakcie omawiania jednostki podręcznika traktującej o lasach równikowych uczeń z zespołem Aspergera mający obsesję na punkcie zwierząt był zachęcany nie tylko do zajmowania się zwierzętami żyjącymi w lasach równikowych, lecz również do zbadania lasu jako takiego, ponieważ jest on domem zwierząt. Dziecko zyskuje później motywację do zdobywania wiedzy o tubylcach, którzy zostali zmuszeni do wyrębu leśnego domu zwierząt, by przetrwać.